System płac

Sposoby uzależniania oraz wiązania wysokości płac z nakładami i wynikami pracy określane są pojęciem systemu płac. Często w praktyce gospodarczej i literaturze można spotkać się z pojęciem formy płac uznanym za pojęcie równoznaczne.

Podstawą organizacji płac w przedsiębiorstwach jest taryfowy system płac, zwany również układem taryfowym. Do elementów określających taryfowy system płac należą: stawka podstawowa, tabela płac i taryfikator kwalifikacyjny.

Stawka podstawowa, nazywana również stawką taryfową, jest najniższą stawką wynagrodzenia za określoną jednostkę czasu, np. godzinę, dzień, miesiąc. Wynika ona z obowiązującego minimum płac.

Tabela płac, zwana również siatką taryfową, obejmuje stawki płac począwszy od stawki podstawowej, a na najwyższej stawce skończywszy. Różnica między najniższą a najwyższą stawką stanowi o rozpiętości tabeli płac. Stosunek między poszczególnymi stawkami wyznaczony jest przez współczynnik kwalifikacyjny, oznaczający relację określonej stawki do stawki podstawowej.

Taryfikator kwalifikacyjny zawiera zestawienie zawodów, stanowisk pracy lub czynności z podaniem kategorii płacy, jaka przysługuje na określonym stanowisku pracy lub za określoną pracę, oraz z wyszczególnieniem charakterystyki kwalifikacyjno-produkcyjnej. Charakterystyka ta podaje kwalifikacje i umiejętności, jakie powinny cechować pracownika na danym stanowisku pracy, lub umiejętności potrzebne do wykonywania określonej pracy, stopień uciążliwości pracy i warunki pracy oraz zakres odpowiedzialności na danym stanowisku pracy.

W zależności od warunków i rodzaju wykonywanej pracy stosowane są różne metody ustalania wynagrodzenia za pracę, ujęte w dwa zasadnicze systemy płac:

• czasowy system płac;
  

W czasowym systemie płac wynagrodzenie pracownika zależy od przepracowanego przez niego czasu. Stosuje się dwie odmiany tego systemu: płacę czasową zwykłą i płacę czasową z premią.

więcej>>> 

• akordowy system płac;

Akordowa forma płac uzależnia wysokość zarobku od ilości wykonanych jednostek produkcji o właściwej jakości. Powiązanie w tej formie płac z ilością produkcji powoduje, że sprzyja ona wzrostowi wydajności pracy i stwarza bodźce do wzrostu aktywności zawodowej pracownika. Dążenie do zwiększenia ilości produkcji w wyniku akordowej formy płac może w niektórych wypadkach wywołać ujemne zjawiska, wyrażające się na przykład w mniejszej dokładności i gorszej jakości wykonywanej pracy, rozrzutności w gospodarowaniu materiałami, w braku dbałości o maszyny i urządzenia.

więcej>>>