Rynek pracy

Rynek pracy jest ważnym, a jednocześnie specyficznym elementem prawidłowo działającej gospodarki narodowej. Przedmiotem obrotu na tym rynku jest szczególny towar - praca.

Praca jest świadomym, celowym działaniem człowieka, który stopniowo, ale stale, podporządkowuje sobie siły przyrody dla coraz lepszego zaspokojenia swoich potrzeb.

Praca jest najważniejszym czynnikiem produkcji, bez niej bowiem pozostałe czynniki są bezużyteczne. To człowiek skonstruował komputery, zastępujące go w wielu czynnościach, ale bez człowieka, który je programuje i kontroluje ich działanie, komputer jest nieprzydatny.

Pracę ludzką ująć można jako:

• liczbę osób zatrudnionych i chcących pracować
• "czynnik ludzki", na który składa się zarówno liczba osób zatrudnionych jak i ich kwalifikacje, umiejętności, motywacje.

Wiedzę i umiejętności, które reprezentuje praca ludzka nazywamy kapitałem ludzkim. Inwestowanie w ten kapitał przez rodziców uczniów, państwo lub samych pracowników podnosi wydajność pracy w podobny sposób, jak inwestowanie w nowe urządzenia lub technologie.

Popyt na siłę roboczą, oznaczający zapotrzebowanie na pracę ludzką, zależy w głównej mierze od wielkości nakładów na inwestycje, w wyniku których powstają nowe miejsca pracy, oraz od ubytków w zatrudnieniu. Ubytki w zatrudnieniu mogą wynikać z przyczyn naturalnych, np. przejście na rentę lub emeryturę, zgony, lub z innych przyczyn, wśród których można wymienić urlop na opiekę nad dzieckiem lub powołanie do służby wojskowej. Popyt na siłę roboczą określa nie tylko potrzeby ilościowe, lecz również potrzeby związane z jakością pracy ludzkiej, kwalifikacjami, zawodami, płcią itp.

Podaż siły roboczej równa się liczbie osób zdolnych do pracy i gotowych podjąć pracę za określone wynagrodzenie i inne korzyści (np. natury socjalno-bytowej) ogólnie przyjęte. Podaż siły roboczej zależy przede wszystkim od wielkości przyrostu naturalnego. Następnym czynnikiem kształtującym podaż, lecz już w znacznie mniejszym stopniu, jest poziom płac i polityka płacowa, ponieważ część osób dotąd niepracujących jest skłonna podjąć zatrudnienie dopiero wtedy, gdy płaca osiągnie odpowiedni -ich zdaniem- poziom.